Một số biện pháp kỹ thuật nâng cao hiệu quả trong chăn nuôi gà lông màu thương phẩm giai đoạn úm tại các hộ tham gia dự án Khuyến nông Trung ương trên địa bàn thành phố Hải Phòng

           Năm 2023, Trung tâm Khuyến nông Hải Phòng lựa chọn 09 hộ chăn nuôi gà trên địa bàn xã Việt Tiến, huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng thực hiện dự án: " Xây dựng mô hình chăn nuôi gà thịt lông màu VietGAHP, liên kết HTX theo chuỗi giá trị tại một số tỉnh phía Bắc" với quy mô 9.000 con gà Ri lai thương Phẩm. Dự án chuyển giao giống gà lông màu năng suất, chất lượng, cùng với việc thực hiện theo quy trình VietGAHP gắn liên kết tiêu thụ sản phẩm.

          Ngay từ khi bắt đầu triển khai dự án, Trung tâm Khuyến nông Hải Phòng đã tổ chức tập huấn cho các hộ các nội dung kỹ thuật của mô hình. Bên cạnh đó các hộ còn được cán bộ kỹ thuật thường xuyên hướng dẫn quy trình chăn nuôi, cách theo dõi, ghi chép nhật ký. Đặc biệt Trung tâm Khuyến nông đã đưa một số giải pháp kỹ thuật tăng sức sống, giảm tỷ lệ chết khi nuôi gà Ri lai nuôi thương phẩm trong giai đoạn úm. Do vậy, gà có tỷ lệ sống cao (tỷ lệ đạt 97 – 98%), sinh trưởng phát triển tốt. Một số biện pháp kỹ thuật được thực hiện như sau:

           Gà con mới nở, các hệ chức năng chưa hoàn chỉnh: hệ tiêu hóa, hệ tuần hoàn, và đặc biệt là hệ miễn dịch trong giai đoạn này chủ yếu là kháng thể mẹ truyền nên chưa thích nghi với môi trường sống bên ngoài đặc biệt là sự chênh lệch nhiệt độ giữa máy ấp (>37^oC) với nhiệt độ môi trường. Do đó, gà dễ nhiễm các bệnh nguy hiểm ngay thời kỳ đầu, dẫn tới tỷ lệ chết cao, con giống còi cọc, không đều, chậm lớn. Vì vậy, kỹ thuật úm gà đòi hỏi sự cẩn thận, tỉ mỉ và khoa học nhằm giúp gà con hoàn thiện cơ thể nhanh chóng, nâng cao sức đề kháng ngay từ đầu, là tiền đề cho sự phát triển tốt nhất trong suốt thời gian chăn nuôi sau này.

            Mục tiêu của giai đoạn nuôi úm là nâng cao tỷ lệ nuôi sống cao, gà khỏe mạnh, lớn nhanh; tỷ lệ đồng đều cao.

            Chuẩn bị các dụng cụ, thiết bị và điều kiện cần thiết để nuôi gà

            - Dụng cụ cho ăn:

            + Giai đoạn úm: có thể sử dụng khay nhựa, bìa catton/bao đựng thức ăn hoặc mẹt tre…; Có thể sử dụng khay tròn đường kính 35 cm, định mức 50 con/khay. Bố trí máng ăn ở nơi cao ráo, thuận tiện cho gà lấy được thức ăn một cách dễ dàng

             - Máng uống cho gà: Sử dụng các loại máng uống làm bằng nhựa có thể là máng tròn (galon) hoặc máng dài; Giai đoạn úm: sử dụng loại máng uống tròn loại 1,5 – 2 lít/cái, định mức 50 con/máng. VD: 1000 con gà thì cần 20 máng uống.

              - Quây úm:

             Quây úm: Được làm bằng cót ép hoặc cót đan, có chiều cao 50 -60 cm, khi quây tròn lại có đường kính 2-3m có thể úm được 200-300 gà 01 ngày tuổi.

            Khu quây úm phải đặt tại đầu hướng gió và cách biệt hoàn toàn với khu chăn nuôi khác. Điều này hạn chế sự lây lan dịch bệnh từ các khu vực khác tới khu vực quây úm.

         Lựa chọn vị trí quây úm nên ở vị trí trung tâm chuồng úm, tránh cửa ra vào và quá sát tường để hạn chế hiện tượng gió lùa.

           Mùa nóng từ ngày 14 có thể bỏ quây để gà con tự do chạy khắp chuồng úm, được ăn tự do.

           - Rèm che: Thiết kế rèm che sao cho thuận tiện khi sử dụng và đảm bảo tiểu khí hậu chuồng nuôi.

            Rèm che có tác dụng để giữ nhiệt khi cần, che nắng hắt hoặc che mưa.

          Tùy vào nhiệt độ môi trường và tuổi của gà mà đóng hoặc mở, nâng/hạ rèm che cho hợp lý, từ 4 tuần tuổi trở đi mới hạ rèm xuống hoàn toàn cả ngày và đêm; chỉ nâng bạt lên che khi có thời tiết bất thường như mưa kèm theo gió to hoặc bão để tránh bị hắt nước vào chuồng.

           - Chất độn chuồng, đệm lót để nuôi gà:

         + Chất độn chuồng: Dùng bằng trấu sạch, Luôn khô ráo, sạch sẽ, tơi, không gây bụi, không gây độc, gây hại cho gà.

          + Độ dày đệm lót: trải lần đầu tối thiểu 10 cm, sau đó trong quá trình nuôi, bổ sung thêm để độ dày để đạt 15 – 20 cm.

         + Để giữ đệm lót luôn khô cần lưu ý: Nuôi gà đảm bảo đúng mật độ; Thường xuyên đảo đệm lót và bổ sung đệm lót mới để đảm bảo độ dày trải lần đầu tối thiểu 10 cm, sau đó trong quá trình nuôi, bổ sung thêm để độ dày để đạt 15-20 cm. Tránh nước bị rò rỉ hoặc rơi vãi nước từ hệ thống cấp nước cho gà chảy ra đệm, tránh mưa hắt làm ướt đệm lót. Đảm bảo độ thông thoáng chuồng nuôi

            Dùng các biện pháp kỹ thuật để hạn chế hoặc khắc phục độ ẩm quá cao ở trong chuồng nuôi.

           - Hố sát trùng được xây phía trước cửa ra vào. Có thể là khay sát trùng làm bằng tôn hoặc thùng nhựa tận dụng để đựng thuốc sát trùng dùng cho việc nhúng ủng trước khi vào nuôi gà. Chất sát trùng thường dùng là vôi bột hoặc các hóa chất sử dụng theo hướng dẫn của nơi sản xuất 1 ngày trước khi nhận gà, trước cửa vào chuồng nuôi phải cho chất sát trùng vào hố sát trùng hoặc khay sát trùng

         - Chụp sưởi: Làm bằng tôn có đường kính rộng 80-100cm, bên trong lắp 3 bóng điện xen kẽ nhau. Những nơi không có điện hoặc nguồn điện thất thường có thể dùng bếp than nhưng khi sưởi cần thiết kế để đưa khói ra ngoài

            Tiến hành vệ sinh khử trùng

          Rửa chuồng và các thiết bị bằng nước sạch hoặc vòi nước cao áp. Các bề mặt có chất bẩn bám lâu ngày có thể ngâm vài ngày trước khi rửa.

          Người chăn nuôi nên 6 tháng thay đổi thuốc sát trùng 1 lần. Sử dụng lượng thuốc khử trùng theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Phải luôn mặc quần áo bảo hộ (kính, găng tay,…) trong khi làm công việc sát trùng.

          Dùng nước vôi trong phun, phụt vào các khe, kẽ của tường, ngâm nền chuồng bằng nước vôi tôi từ 2 -3 ngày, sau đó rửa sạch. Nếu xông chuồng bằng formol thì phải chú ý tới liều lượng.

        Người khử trùng phải được huấn luyện sử dụng hóa chất một cách an toàn, luôn mặc đồ bảo hộ và đeo mặt nạ phòng độc.

         Để trống chuồng tối thiểu 14 ngày trước khi nhập gà giống về để làm tăng thêm hiệu quả của việc vệ sinh khử trùng.

           Rải chất độn chuồng

           Sau khi khử trùng ít nhất 12 giờ mới rải chất độn chuồng (thường là trấu).

          Rải chất độn chuồng ít nhất 72 giờ trước khi thả gà con.

          Rải chất độn chuồng, thường là trấu để rải nền dày tối thiểu 10cm. Việc rải chất độn chuồng để hạn chế cơ thể gà con (gà thường có tập quán nằm, tãi đất) và đặc biệt gan bàn chân (nơi có rất nhiều mạch máu đi qua) tiếp xúc trực tiếp với đất lạnh, giúp cho hệ các hệ chức năng của gà con được hoàn thiện.

        Mặc khác, trấu còn có tác dụng điều hòa nhiệt, vào mùa hè và mùa đông, gà thường dũi mình nằm sâu dưới lớp trấu để làm mát hoặc giữ nhiệt cho cơ thể.

          Có thể dùng men vi sinh trộn với chất độn chuồng để hạn chế mùi hôi trong quây úm. Hạn chế tối đa việc vào chuồng để tránh lây nhiễm.

           Thiết kế hệ thống sưởi cho gà.

          Nhiệt độ quan trọng hàng đầu trong kỹ thuật úm gà, đặc biệt 2 tuần tuổi đầu, khi gà con không thể tự điều tiết thân nhiệt. Gà con nếu bị quá nóng hay quá lạnh sẽ để lại hậu quả ở lòng đỏ loãng, không kết dính, căng thẳng, mất nước.

           Đây là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến các bệnh về tiêu hóa, hô hấp, khả năng sinh trưởng và hấp thụ thức ăn của gà sau này.

          Trong trường hợp này khuyến cáo người chăn nuôi sử dụng cách úm gà bằng bóng hồng ngoại loại 100W, tối đa là 175 W để tạo nhiệt.

           Chúng ta treo đều bóng trong khu quây úm, cách mặt đất 50 - 60cm, với mật độ 60 – 100 gà/bóng tùy theo mùa.

           Chuẩn bị máng ăn, máng uống:

           Sử dụng máng uống loại máng uống tròn 1,5 – 2 lít/cái cho gà uống trong giai đoạn úm với mật độ 50 con/máng uống.

            Sử dụng máng ăn cho gà con là khay tròn đường kính 35cm thì Định mức máng ăn là với định mức 50 con/khay.

           Máng uống, máng ăn bố trí gần nhau và trải đều trong quây úm.

           Chuẩn bị nước sạch (không phèn, chua, mặn), thức ăn phù hợp cho gà con, các thuốc bổ trợ và Vitamin.

           Tiếp nhận con giống

          Trước khi tiếp nhận con giống, chúng ta sưởi ấm quây úm trước khi gà con về ít nhất là 2 giờ. Việc chuẩn bị trước này nhằm tăng nhiệt và ổn định nhiệt sẵn, giúp cho gà con mới chuyển về có thể thích ứng ngay với nhiệt độ môi trường trong quây úm. Khi nhận gà về trại cần kiểm tra và lưu giữ giấy chứng nhận kiểm dịch động vật (bản sao). Tuyệt đối không mua gà chưa có giấy kiểm dịch của cơ quan thú y có thẩm quyền. Kiểm tra tình trạng hộp gà còn nguyên vẹn, kiểm tra tình trạng niêm phong của đơn vị cung cấp giống, kiểm tra ngày tháng xuất hàng đóng dấu trên hộp đựng gà. Kiểm tra kỹ tình trạng sức khỏe đàn gà để khẳng định gà chuyển về đang khỏe mạnh.

          Úm gà con

         Thả con giống vào quây úm. Thả gà con nhẹ nhàng, từ từ và phân bổ gần vào gần các máng uống. Pha điện giải gluco KC với nước sạch theo hướng dẫn của nhà sản xuất để cho gà uống. Nên cho gà ăn sau khi thả vào chuồng từ 2 – 3 giờ, sau khi đã được uống đủ nước để để đẩy nhanh quá trình hoàn thiện cơ thể của gà con. Lượng nước và thức ăn cho gà nên đổ ít một vào khay.

         Cho uống, ăn 2 giờ/lần để kích thích thèm ăn cho gà con, gà ăn hết mới đổ thức ăn mới, còn nước uống không hết thì đổ đi thay nước mới vào

          Nước uống, thức ăn: luôn luôn đảm bảo đầy đủ nước uống sạch, thức ăn đúng loại cho gà. Thường xuyên cọ rửa máng uống, máng ăn cho gà được sạch sẽ. Điều chỉnh độ cao của máng uống cho gà được hợp lý.

        Thức ăn hỗn hợp (TAHH) cho gà thịt 1-21 ngày tuổi, protein thô ≥20%; TAHH gà thịt 22 ngày tuổi - đến xuất chuồng, protein thô ≥ 17%.

           Bổ sung thêm chế phẩm sinh học trộn thức ăn, nước uống cho gà.

Cán bộ kỹ thuật hướng dẫn hộ chăn nuôi nhỏ vắc xin phòng bệnh

cho gà tại điểm mô hình ở xã Việt Tiến, huyện Vĩnh Bảo, Hải Phòng

         Điều chỉnh nhiệt độ trong quây úm theo tiêu chuẩn sau:

        Nhiệt độ ngoài việc theo dõi nhiệt độ bằng nhiệt kế, ta có thể quan sát tình trạng đàn gà để đánh giá nguồn nhiệt bằng kinh nghiệm và điều chỉnh nhiệt độ cho phù hợp

         Gà tản đều, đi lại ăn uống bình thường là đủ nhiệt

         Gà tản ra xa nguồn nhiệt là đang thừa nhiệt, cần giảm nhiệt bằng cách tắt bớt bóng điện, kéo rèm che để thoát bớt nhiệt ra.

         Gà tụ tập đè lên nhau dưới bóng điện là do gà đang bị thiếu nhiệt, bị lạnh, cần thêm bóng sưởi.

        Gà dạt vào một phía của quây, là do có gió lùa, cần phải che,tránh để gió lùa, nhưng vẫn phải đảm bảo độ thông thoáng.

         Môi trường trong quây úm: phải đảm bảo độ thông thoáng, ấm áp, hạn chế tối đa chất độc hại do mùi tạo ra, đặc biệt là mùi amoniac từ phân gà ảnh hưởng đến sự phát triển của đàn gà, gà con xõa cánh, khô chân, hấp thu thức ăn giảm, viêm hoại tử đường ruột, lông xù hoặc bết, mặt tái,…

       Giai đoạn gà con cần chiếu sáng 24/24 giờ để gà được ăn cả ngày lẫn đêm và phát huy được hết khả năng sinh trưởng.

        * Những lỗi thường gặp trong úm gà

          Úm gà con ngay cạnh gà trưởng thành nên dễ lây nhiễm bệnh.

         Mật độ nuôi quá dày không đảm bảo diện tích, dễ xô và chết đè.

          Bố trí vị trí quây úm sát cửa ra vào dẫn tới hiện tượng gió lùa.

         Thực hiện tạo dựng quây úm không đúng kiểu dẫn tới việc khó khăn trong việc chăm sóc và theo dõi sức khỏe đàn gà: không tách thành các ô quây nhỏ, dây và bóng điện nhằng nhịt gây nguy hiểm.

         Rải chất độn quá mỏng khiến gà con dễ bị lạnh thân và bàn chân, cơ thể không hoàn thiện.

         Phân bố bóng sưởi không phù hợp: quá dày, quá thưa dẫn đến thừa hoặc thiếu nhiệt, ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe đàn gà.

          Bố trí thiếu máng ăn, máng uống. Vị trí máng ăn, máng uống quá cao so với tầm với của gà con.

           Bịt quá kín dẫn đến yếm khí.

          Chương trình sử dụng vaccine phòng bệnh nuôi gà theo báng sau

BSTY. Bùi  Thị Nguyên - Phòng CGKTNN