Những lưu ý khi nuôi tôm vụ Đông ở miền Bắc

     Do đặc điểm thời tiết, khí hậu của miền Bắc nên hàng năm có hai vụ nuôi tôm chính là vụ Xuân Hè và Thu Đông. Vì vậy, ở những thời điểm cuối Đông đầu Xuân giá tôm thương phẩm cao hơn từ 1,2-1,5 lần chính vụ. Nên nuôi tôm vụ Đông thành công sẽ mang lại giá trị rất lớn về kinh tế, hiệu quả gấp 1,5 – 2 lần nuôi chính vụ và thị trường tiêu thụ thuận lợi. Tuy nhiên, đây là vụ nuôi khó, tính rủi ro cao vì thời tiết, dịch bệnh, chi phí đầu tư cao (≥ 500 triệu đồng/ha), thời gian nuôi dài hơn chính vụ khoảng 30-40 ngày. Năng suất dao động từ 12 – 15 tấn/ha, hiệu quả kinh tế đạt được từ 800 triệu đồng - ≥ 1 tỉ đồng/ha/vụ. Mặc dù tôm thẻ chân trắng là loài dễ nuôi, tỷ lệ sống cao và được nuôi rộng rãi hiện nay, song đây cũng là loài rất nhạy cảm với các yếu tố môi trường. Điểm đặc biệt là khi tôm bị sốc không nổi đầu mà chết đáy nên người nuôi khó phát hiện. Để nuôi tôm vụ đông có hiệu quả, người nuôi phải nuôi trong nhà bạt. Ngoài ra cần lưu ý một số vấn đề sau:

       1. Cải tạo và chuẩn bị ao nuôi

      - Xây dựng và chuẩn bị nhà bạt: Nhà bạt thiết kế và xây dựng theo địa hình của từng ao nuôi, trước khi nuôi chuẩn bị bạt, kiểm tra khung nhà bạt, nếu nhiệt độ thấp thì tiến hành kéo bạt phủ

     - Cải tạo và chuẩn bị ao nuôi: Độ sâu ao từ 1,5-1,8 m, được lót bạt, có hệ thống cấp thoát nước, ao chứa lắng, ao sãn sàng… hoàn chỉnh. Trước khi nuôi, cần có biện pháp cải tạo tốt như: vệ sinh hoặc tháo dỡ lớp bạt cũ rồi bón vôi với liều 15-17 kg/100 m₃, phơi đáy từ 5-7 ngày… sau đó cấp nước vào ao khoảng 1,2-1,5 m.

      - Xử lý nước và gây màu: Có thể áp dụng trong các cách sau:

    + Cách 1: Gây màu nước bằng cám gạo, bột cá, bột đậu nành (ủ hỗn hợp trên theo tỷ lệ 2:1:2). Gồm 2 kg cám gạo hoặc cám ngô + 1 kg bột cá + 2 kg bột đậu nành và trộn đều hỗn hợp trên sau đó nấu chín, ủ kín từ 2 – 3 ngày là dùng được.

     - Liều lượng 3 – 4 kg/1.000 m₃ nước, bón liên tục trong 3 ngày, cho đến khi ao lên màu đẹp, đạt độ trong 30 – 40 cm thì tiến hành thả giống.

     - 7 ngày sau bón bổ sung, liều lượng giảm 1/2 so với ban đầu, căn cứ màu nước để bổ sung.

    + Cách 2: Gây màu nước bằng mật rỉ đường, cám gạo, đậu nành (ủ hỗn hợp trên theo tỷ lệ 3:1:3). Gồm 3 kg mật đường + 1 kg cám gạo hoặc cám ngô + 3 kg bột đậu nành và trộn đều hỗn hợp sau đó ủ kín trong 12 giờ là dùng được.

     - Liều lượng 2 – 3 kg/1.000m₃ nước, bón liên tục trong 3 ngày, cho đến khi ao lên màu đẹp, đạt độ trong 30 – 40 cm thì tiến hành thả giống.

      - 7 ngày sau bón bổ sung, liều lượng giảm 1/2 so với ban đầu, căn cứ màu nước để bổ sung.

    + Cách 3: Gây màu nước bằng chế phẩm vi sinh để gây màu nước, tạo nguồn thức ăn tự nhiên với công thức sau:

      1 lit EM gốc + 1 lít mật rỉ đường + 2 kg cám gạo + 10g muối + 46 lít nước sạch (ủ kín 5-7 ngày) —> 50 lit EM thứ cấp.

     Sử dụng 10 lít EM thứ cấp đánh cho 1.000 m₂, 2 ngày đánh 1 lần, chạy quạt liên tục đến khi đạt được màu nước đẹp: màu trà hoặc màu xanh nhạt (màu chuối non), tạo được nguồn thức ăn tự nhiên ban đầu giúp giảm chi phí, hiệu quả kinh tế tăng cao.

      Lưu ý:

     Không nên sử dụng phân chuồng, phân gà để gây màu nước, vì các loại phân này rất dễ mang theo những mầm bệnh nguy hiểm.

    Trong quá trình nuôi thường xuyên theo dõi màu nước trong ao để kịp thời xử lý và gây màu nước ổn định. Điều chỉnh lượng thức ăn cho phù hợp tránh dư thừa tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại và tảo độc phát triển mạnh khó gây màu nước.

      2. Chọn giống và thả nuôi

     Khi nước trong ao có nâu nhạt, độ trong từ 30-40 cm và tiến hành kiểm tra các yếu tố môi trường đều đạt ngưỡng thích hợp (Oxy > 4mg/l, pH: 7.5-8.5, kiềm: 80-120 mg/l…) thì tiến hành thả giống. Tôm giống khỏe mạnh, không dị tật, có xuất xứ rõ ràng. Với tôm giống cỡ P10-12 có thể thả nuôi với mật độ 120-150 con/ m₂.

    Thời gian thả nuôi từ tháng 9-10. Thời điểm thả thích hợp nhất là vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát, tránh thả lúc nắng nóng hoặc có mưa. Trước khi thả cần ngâm túi giống trong ao nuôi khoảng 15-20 phút.

      3. Chăm sóc và quản lý

    - Chăm sóc: Sử dụng thức ăn công nghiệp và cho tôm ăn theo hướng dẫn của nhà sản xuất, đồng thời bổ sung thêm các Vitamin C, các khoáng chất cần thiết… để giúp tôm tăng cường sức đề kháng, khả năng chống chịu và khỏe mạnh. Sử dụng nhá khi cho ăn để quản lý lượng thức ăn. Khi thời tiết có sự thay đổi hoặc tình trạng tôm nuôi bị biến động cần điều chỉnh lượng thức ăn hợp lý.

     - Quản lý: Bố trí các dàn quạt trong ao là điều cần thiết để cung cấp đủ Oxy hòa tan. Do nuôi tôm trong nhà bạt sẽ có lượng oxy khuyếch tán từ không khí ít hơn so với nuôi tôm ngoài trời nên cần sử dụng quạt nước trong ngày nhiều hơn. Cụ thể:

    + Với tôm nuôi trong 2 tháng đầu: Thời gian quạt nước là 6-8 giờ/ngày, bắt đầu từ 22h-6h sáng.

     + Với tôm nuôi từ tháng thứ 3 trở đi: Thời gian quạt nước là 15 giờ/ngày, bắt đầu từ 16h-7h sáng.

       Bên cạnh đó, cần tiến hành đo các yếu tố môi trường 2 lần/ngày vào lúc 6h và 14h để phát hiện các chỉ số môi trường biến động, nếu vượt ngưỡng thích hợp cần điều chỉnh ngay. Bổ sung các chế phẩm sinh học để ổn định các yếu tố môi trường nuôi.

      - Phòng trị bệnh: Nuôi tôm thẻ vụ đông là một thách thức lớn về dịch bệnh, do vậy cần đặc biệt lưu ý đến việc phòng và trị bệnh như sau:

    + Khi đi vào nhà bạt, người nuôi cần phải đi ủng và lội qua thùng dung dịch thuốc tím (KMnO4) để khử trùng. Cần phải có ao chứa lắng, ao sẵn sàng để xử lý nước trước khi cấp vào ao nuôi.

      + Cho tôm ăn đầy đủ, bổ sung các khoáng chất và Vitamin cần thiết để tăng sức đề kháng.

     + Thường xuyên kiểm tra các yếu tố môi trường và đảm bảo luôn nằm trong ngưỡng thích hợp.

      + Khi ao nuôi có dấu hiệu bất thường cần báo với các cơ quan chức năng để có biện pháp phòng trị kịp thời.

Ks. Trần Thị Phương - Trạm Khuyến nông Liên Quận