Ghép bưởi Diễn bằng phương pháp ghép đoạn cành

        Bưởi Diễn là loại cây ăn quả có giá trị dinh dưỡng và kinh tế rất cao đáp ứng đa số thị hiếu tiêu dùng của người dân. 1ha bưởi Diễn sau 5 năm tuổi có thể đạt năng suất từ 50-65 nghìn quả, đạt giá trị từ 600-800 triệu đồng. Bưởi Diễn là giống bưởi nổi tiếng thuộc làng Diễn trước đây nay thuộc phường Phú Diễn, Phúc Diễn, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội. Là loại cây sinh trưởng khỏe, phân cành mạnh, quả chín đúng dịp tết có màu vàng, thơm dịu, tép ráo, ăn ngọt và nhiều nước. Trọng lượng quả từ 1-1,5kg/quả.

       Do nhu cầu chuyển đổi cây trồng, cây bưởi Diễn được rất nhiều bà con lựa chọn để đưa vào khu vườn và trang trại nhà mình. Tuy nhiên giá cây giống rất cao từ 50.000-100.000đồng/cây, nếu trồng với số lượng lớn sẽ tốn rất nhiều chi phí. Vì vậy để tiết kiệm chi phí và nhân giống nhanh, hàng loạt thì sử dụng phương pháp nhân giống bằng cách ghép đoạn cành là hiệu quả nhất. Phương pháp nhân giống này áp dụng được cả trên cây con gieo bằng hạt và những cây bưởi chua, chấp, cam.. lâu năm đã cho thu hoạch mà không mang lại hiêu quả kinh tế.

          I. Cơ sở khoa học của ghép cây

       Ghép cây là một trong những phương pháp nhân giống vô tính được thực hiện bằng cách đem gắn một bộ phận của cây giống (một mắt hay một đoạn cành) sang một gốc cây khác (gọi là gốc ghép) để tạo nên một cây mới mà vẫn giữ được những đặc tính của cây giống ban đầu. Bằng các biện pháp nhất định làm cho gốc ghép và thân ghép tiếp xúc với nhau, nhờ sự hoạt động và tái sinh của tượng tầng làm cho gốc ghép và mắt ghép gắn liền với nhau, cây ghép sẽ phát triển bình thường.

Cán bộ Khuyến nông hướng dẫn kỹ thuật ghép cành

       II. Những ưu, nhược điểm của phương pháp ghép

       1. Ưu điểm

       - Cây ghép sinh trưởng và phát triển tốt nhờ sự phát triển, hoạt động tốt của bộ rễ gốc ghép và khả năng thích nghi với điều kiện khí hậu, đất đai…của cây gốc ghép.

       - Cây ghép giữ được đặc tính của cây giống muốn nhân.

      - Cây ghép sớm ra hoa kết quả.

      - Tăng cường khả năng chống chịu của cây đối với những điều kiện ngoại cảnh bất thuận.

     - Điều tiết được sự sinh trưởng của cây ghép. Khi chọn được những tổ hợp ghép thích hợp có thể điều chỉnh cây cao hay lùn đi.

      - Có khả năng phục hồi sinh trưởng của cây, duy trì giống cây quý.

     - Hệ số nhân giống cao. Trong một thời gian ngắn có thể sản suất ra nhiều giống cây đáp ứng yêu cầu của sản xuất.

      2. Nhược điểm

     - Cây nhanh cỗi, chu kỳ khai thác ngắn.

     - Các bệnh trên cây mẹ, nhất là do virus có thể lây qua cây con qua nhiều thế hệ.

     - Lấy mắt ghép liên tục nhiều đời của một giống để ghép có thể dẫn đến hiện tượng thoái hóa giống.

    - Đòi hỏi người nhân giống phải có chuyên môn, tay nghề thành thạo, phải có các dụng cụ chuyên dùng như: dao ghép, kéo cắt cành, nilong chuyên dụng…

       II. Kỹ thuật ghép bưởi diễn bằng phương pháp ghép đoạn cành

       1. Dụng cụ: dao ghép chuyên dụng phải thật sắc, cưa, kéo cắt cành, nilon chuyên dụng, đá mài…

        2. Chọn gốc ghép

      Gốc ghép là gốc bưởi chua, to khỏe, sinh trưởng tốt, không sâu bệnh. Cắt tỉa cành phụ. Trước khi ghép 10-15 ngày nên bón thúc đạm (lượng phân hợp lý) cho cây để nhựa lưu thông tốt khi ghép đạt tỷ lệ cao.

        3. Chọn cành ghép

       - Chọn những cây bưởi Diễn có chất lượng tốt,năng suất cao và ổn định, không sâu bệnh có tuổi sinh trưởng từ 5-10 năm.

       - Chọn cành bánh tẻ, ở ngoài tán, không sâu bệnh, lá to có ít nhất từ 2-3 mầm ngủ. Không cắt những cành ở phía dưới và cành vượt. Cành ghép có đường kính tương đương với gốc ghép là tốt nhất.

        - Cành ghép sau khi cắt xuống ghép ngay là tốt nhất. Nếu vận chuyển đi xa nên bọc bằng lá chuối tươi hoặc giẻ ẩm.

        4.Thời vụ ghép

       Vụ xuân từ tháng 3-5 hoặc vụ thu từ tháng 8-10. Ngoài thời vụ trên có thể ghép vào thời vụ khác nếu có điều kiện ánh sáng và nhiệt độ thích hợp.

        5. Thao tác ghép

      + Thao tác gốc ghép:

      - Dùng kéo cắt cành cắt ngọn gốc ghép sao cho dưới vết cắt có nhiều lá bánh tẻ là tốt nhất (những lá này sẽ tiếp tục tổng hợp dinh dưỡng để nuôi cây).

      - Sau đó tay trái giữ gốc ghép, tay phải dùng dao cắt vát 1 đoạn cả gỗ , vết cắt dài từ 2-3cm (góc vát khoảng 20-250).

     + Thao tác cắt cành mắt ghép:

     - Tay trái cầm cành mắt ghép (gốc quay vào lòng bàn tay). Tay phải cầm dao ghép. Dùng dao cắt vát cả gỗ độ dài 2-3cm.

     -Thao tác cắt phải chính xác để cho mắt ghép phải có một lớp gỗ dày hợp lý và vết cắt phải phẳng.

     + Đưa cành ghép vào gốc ghép và buộc dây nilon

      Đưa mắt ghép vào gốc ghép và chỉnh cho tượng tầng của mắt ghép và gốc ghép trùng khít nhau, dùng dây nilon buộc từ dưới lên, buộc chặt và kín mắt để khi trời mưa hoặc tưới nước không ngấm vào trong mắt ghép.

        + Chăm sóc cây sau giai đoạn ghép:

       Sau khi ghép từ 12-30 ngày mầm bưởi sẽ chui ra khỏi nilon. Thường xuyên tỉa các mầm phụ dưới gốc ghép để không cạnh tranh dinh dưỡng với mắt ghép và bổ sung NPK cho cây phát triển tốt. Trường hợp ghép vào tháng 11 gặp rét, thời gian bật mầm phụ thuộc vào các yếu tố ngoại cảnh và chất lượng gốc ghép, mắt ghép.

        Cần phải phòng trừ sâu bệnh, tránh các côn trùng cắn và làm rách nilon làm mất nước ở mắt ghép.

       6. Kỹ thuật nâng cao tỷ lệ sống của mắt ghép.

     Các thao tác ghép cần thực hiện 4 điều cơ bản sau:

    - Bằng: Cần cắt mắt 1-2 nhát dao sao cho mặt cắt phẳng như mặt kính. Khi đặt mắt ghép vào gốc ghép không có khe hở.

   - Chuẩn: Vết cắt của mắt ghép và gốc ghép phải có kích thước bằng nhau khi đặt vào mới chuẩn.

    - Nhanh: Thao tác cắt và buộc dây nilon cần phải nhanh chống oxy hóa nhựa của vết cắt.

    - Chặt: Thao tác buộc dây nilon phải chặt và kín để tránh bị lệch mắt ghép và gốc ghép.

Ks. Đỗ Thị Nhung- Trạm Khuyến nông An Lão