Trong dòng chảy phát triển công nghiệp hóa, khi nhiều người nông dân rời bỏ ruộng đồng để mưu sinh nơi phố thị, thì ở một vùng quê lặng lẽ thuộc thôn Lương Câu, xã Tân Viên, huyện An Lão (thành phố Hải Phòng), có một người nông dân vẫn bền bỉ ở lại, cần mẫn gắn bó với đất, với ruộng, không chỉ để giữ lấy “hồn quê”, mà còn để làm giàu bằng chính đôi tay và khối óc của mình. Người nông dân ấy là ông Nguyễn Văn Toàn, một tấm gương sáng trong phong trào xây dựng nông thôn mới, một “người giữ đất” đúng nghĩa.
Vượt lên nghịch cảnh, làm giàu từ đồng hoang
Sinh ra trong một gia đình nông dân nghèo, tuổi thơ ông Toàn gắn liền với mảnh ruộng nhỏ, nắng gió và những mùa mưa bão. Nhưng thay vì buông xuôi hay tìm cách rời bỏ quê hương như bao người khác, ông chọn ở lại – chọn lấy nông nghiệp làm con đường lập nghiệp. Khi ruộng đất trong thôn bị bỏ hoang vì thiếu lao động, ông Toàn không thấy hoang phí – mà thấy cơ hội.
Năm 2020, ông mạnh dạn nhận mượn 10 ha ruộng hoang của các hộ dân để cải tạo, đầu tư máy móc, cơ giới hóa toàn bộ khâu sản xuất. Đất cằn không phụ công người, qua từng mùa vụ, những mảnh ruộng tưởng như đã bị lãng quên bắt đầu xanh lại, tươi tốt và đầy sức sống.
Khát vọng thay đổi từ một giống lúa đặc sản
Không chỉ dừng lại ở việc phục hồi sản xuất, ông Toàn còn trăn trở làm sao để sản xuất nông nghiệp không chỉ đủ sống, mà phải có lãi, có tương lai. Từ việc tìm tòi giống mới đến học tập kỹ thuật, ông chủ động liên hệ với Trạm Khuyến nông huyện An Lão, tích cực tham gia các lớp tập huấn, tiếp thu tri thức mới.
Sau một thời gian thử nghiệm nhiều loại giống, đến vụ Xuân 2024, ông bắt đầu trồng thử 0,3 ha giống nếp Cau – giống lúa quý với đặc điểm hạt đen, dẻo thơm, được ví như “hạt ngọc vàng” trên đồng đất quê hương. Hiệu quả vượt ngoài mong đợi. Cây lúa khỏe, ít sâu bệnh, năng suất đạt 54 tạ/ha, giá bán cao hơn các giống khác từ 2.000 – 2.500 đồng/kg, thương lái tìm đến tận ruộng thu mua. Vụ Xuân 2025, ông quyết định mở rộng diện tích nếp Cau lên 5,4 ha.
Lợi nhuận từ giống lúa này đạt 35 – 40 triệu đồng/ha – cao hơn khoảng 10 triệu đồng so với giống nếp thường, gấp đôi so với lúa tẻ. Nhưng hơn cả con số là niềm tin – rằng nếu nông dân biết làm khác đi, dám nghĩ, dám làm, thì nông nghiệp vẫn là con đường đầy tiềm năng.
Tư duy mới – Nông dân thế hệ mới
Ông Toàn không chỉ đổi mới trong lựa chọn giống mà còn ứng dụng đồng bộ cơ giới hóa vào sản xuất: từ gieo mạ khay, cấy máy, bón phân hợp lý đến sử dụng máy bay không người lái để phun thuốc bảo vệ thực vật. Những ứng dụng công nghệ giúp giảm sức lao động, tăng năng suất, bảo vệ môi trường và đảm bảo an toàn thực phẩm.
Hiện nay, tổng diện tích ông đang canh tác lên tới 22,2 ha – trở thành mô hình điển hình trong sản xuất nông nghiệp hàng hóa quy mô lớn, có liên kết bao tiêu sản phẩm, xứng đáng được nhân rộng.
Tấm gương sáng cần lan tỏa
Hành trình của người nông dân Nguyễn Văn Toàn không chỉ là câu chuyện làm giàu từ nông nghiệp, mà còn là tấm gương sáng của tinh thần đổi mới, dám nghĩ, dám làm, không cam chịu số phận. Ông là minh chứng rõ ràng rằng: "Người nông dân hôm nay không chỉ biết cày cuốc, mà còn biết khởi nghiệp, biết quản trị đồng ruộng như một doanh nghiệp thực thụ."
Sự thành công của mô hình trồng lúa nếp Cau trên cánh đồng Lương Câu không chỉ mang lại thu nhập cho gia đình ông Toàn, mà còn tạo động lực cho bà con nông dân địa phương học hỏi, làm theo. Đây là mô hình cần được các cấp chính quyền quan tâm hỗ trợ, tuyên truyền, nhân rộng để góp phần phát triển nông nghiệp bền vững, xây dựng nông thôn mới giàu đẹp, văn minh.
"Anh Toàn là người tiên phong, có tư duy đổi mới trong nông nghiệp. Mô hình sản xuất giống lúa nếp Cau của anh là hướng đi hiệu quả, phù hợp với thực tiễn địa phương và nên được nhân rộng tại các vùng có điều kiện tương tự."
Ks. Lê Thị Dịu- Trạm khuyến nông An Lão