Hiệu quả Mô hình trồng dưa vàng trong nhà màng – Hướng đi hiệu quả tại xã Tân Hưng, huyện Vĩnh Bảo

          Xã Tân Hưng, huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng là vùng đất ven sông Hóa, được thiên nhiên ưu đãi với lớp đất phù sa màu mỡ, khí hậu thuận lợi, rất phù hợp với các loại cây trồng ngắn ngày. Trong những năm gần đây, cây dưa vàng trở thành một trong những nông sản chủ lực của địa phương. Nhờ chất lượng thơm ngon, ngọt thanh, mẫu mã đẹp, dưa vàng Tân Hưng được thị trường trong và ngoài huyện đón nhận tích cực.

          Những vụ đầu tiên, nhờ chăm sóc tỉ mỉ và tuân thủ kỹ thuật, cây dưa vàng đạt năng suất cao, ổn định, mang lại thu nhập khá, góp phần cải thiện đời sống cho nhiều hộ nông dân. Từ hiệu quả ban đầu, diện tích trồng dưa tại địa phương không ngừng mở rộng.

           Thực trạng bất cập từ sản xuất truyền thống

         Tuy nhiên, quá trình phát triển nóng cũng bộc lộ nhiều hạn chế. Do chưa tuân thủ đúng quy trình luân canh, kỹ thuật canh tác và các khuyến cáo chuyên môn từ cán bộ khuyến nông, nhiều hộ dân trồng dưa liên tục trên cùng diện tích trong thời gian dài. Hệ quả là đất bị bạc màu, sinh vật có hại tích tụ, khiến cây dưa suy yếu, dễ bị sâu bệnh tấn công. Đặc biệt, bệnh thán thư trên quả – một loại bệnh nấm nguy hiểm – gây thối quả, giảm chất lượng nghiêm trọng, khiến nhiều hộ mất trắng mùa vụ, thiệt hại kinh tế lớn.

        Trong điều kiện thời tiết miền Bắc ngày càng cực đoan, mưa nắng thất thường, mô hình trồng dưa ngoài đồng ruộng truyền thống bộc lộ nhiều rủi ro: khó kiểm soát sâu bệnh, tốn chi phí thuốc bảo vệ thực vật, phụ thuộc vào mùa vụ và năng suất thiếu ổn định.

           Ứng dụng công nghệ cao – Giải pháp cho sản xuất bền vững

        Trước những bất cập đó, việc chuyển đổi phương thức canh tác, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là xây dựng mô hình trồng dưa vàng trong nhà màng, được xem là giải pháp hiệu quả và bền vững.

Nhà màng trồng dưa của gia đình anh Ánh chị Mười

          Nhà màng giúp kiểm soát tốt môi trường canh tác, hạn chế sâu bệnh, giảm thiểu tác động của thời tiết, đồng thời cho phép sản xuất quanh năm, không phụ thuộc mùa mưa hay mùa khô. Kết hợp với hệ thống tưới nhỏ giọt hiện đại, cây trồng được cung cấp dinh dưỡng chính xác, tiết kiệm nước và nâng cao hiệu quả sử dụng phân bón.

          Nhận thấy tiềm năng từ mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, năm 2024, gia đình anh Ánh – chị Mười đã mạnh dạn vay vốn đầu tư gần 1 tỷ đồng để xây dựng hệ thống nhà màng, nhà lưới trên diện tích 1.200m². Hệ thống này được trang bị công nghệ tưới nhỏ giọt hiện đại, giúp tiết kiệm nước, cung cấp dinh dưỡng chính xác và giảm thiểu sâu bệnh. Tuy nhiên, thiên tai không buông tha: cơn bão Yagi tháng 9/2024 đã khiến toàn bộ nhà màng bị phá hủy, dù mới thu hoạch được một vụ đầu tiên.

         Không nản chí, anh chị quyết tâm xây dựng lại từ đầu và mở rộng thêm 500m² với thiết kế 3 nhà màng liền kề. Trong vụ trồng tiếp theo, anh chị đưa vào 11 luống dưa với khoảng 1.100 dây, tỷ lệ sống đạt tới 98%.

Ông Nguyễn Văn Tuân - Trạm Trưởng Trạm khuyến nông Vĩnh Bảo kiểm tra khay ươm giống dưa

         Tiêu biểu trong chuyển đổi mô hình sản xuất tại Tân Hưng là hộ gia đình anh Nguyễn Văn Ánh – chị Mười. Nhận thấy tiềm năng của nông nghiệp công nghệ cao, năm 2024, anh chị mạnh dạn đầu tư gần 1 tỷ đồng để xây dựng hệ thống nhà màng, nhà lưới trên diện tích 1.200m², lắp đặt hệ thống tưới nhỏ giọt công nghệ nước ngoài.

         Tuy nhiên, thiên tai đã thử thách ý chí của người làm nông: cơn bão Yagi tháng 9/2024 đã phá hủy toàn bộ hệ thống nhà màng ngay sau vụ thu hoạch đầu tiên. Không nản lòng, anh chị tiếp tục cải tạo, đầu tư xây dựng lại, đồng thời mở rộng thêm 500m², nâng tổng diện tích lên 1.700m² với thiết kế 3 nhà màng liền kề. Vụ trồng tiếp theo, anh chị xuống giống 11 luống dưa vàng với khoảng 1.100 dây, tỷ lệ cây sống đạt tới 98%.

Vườn dưa vàng sắp cho thu hoạch

         Chị Mười chia sẻ:

         “Chúng tôi theo dõi sát từng giai đoạn phát triển của cây, được cán bộ Trạm Khuyến nông Vĩnh Bảo hướng dẫn tận tình từ khâu gieo hạt, chế độ dinh dưỡng đến quy trình tưới nước. Sau 75 ngày, vườn dưa cho thu hoạch với sản lượng khoảng 1.500kg, quả đạt trung bình từ 1,5 – 1,6kg. Với giá bán 30.000 đồng/kg, sau khi trừ chi phí, gia đình thu lãi gần 30 triệu đồng/vụ.”

         Mỗi năm, mô hình có thể canh tác 3 vụ, chỉ nghỉ 2 tuần giữa các vụ để vệ sinh nhà màng. Anh chị cũng đang thử nghiệm giá thể trồng mới gồm 50% đất, 30% phân hữu cơ ủ hoai, 20% xơ dừa – giúp giữ ẩm tốt, cung cấp dinh dưỡng, hạn chế bệnh rễ và cải thiện độ tơi xốp của đất.

          Tiềm năng và hướng phát triển dài hạn

          Ông Nguyễn Văn Tuân – Trạm trưởng Trạm Khuyến nông Vĩnh Bảo đánh giá cao mô hình này:

          “Việc chuyển đổi sang trồng dưa vàng trong nhà màng giúp người nông dân chủ động sản xuất quanh năm, ít phụ thuộc thời tiết, kiểm soát sâu bệnh tốt hơn và giảm chi phí thuốc bảo vệ thực vật. Đặc biệt trong mùa hè nắng nóng, nhà màng giữ ẩm và điều hòa nhiệt độ hiệu quả, giúp cây sinh trưởng đồng đều. Chúng tôi cũng đang hỗ trợ gia đình mở rộng thêm các loại cây khác như dưa chuột baby, tận dụng tối đa đất đai và tạo thêm việc làm cho lao động địa phương.”

            Dù chi phí đầu tư ban đầu tương đối cao, nhưng hiệu quả mang lại rõ rệt, mô hình trồng dưa vàng công nghệ cao đáp ứng xu hướng thị trường, đảm bảo an toàn thực phẩm và nâng cao giá trị nông sản. Đây chính là hướng đi tiên tiến và bền vững, góp phần đưa nông nghiệp Tân Hưng phát triển theo hướng hiện đại, thông minh và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Ks. Vũ Thị Thanh Hoa - Trạm Khuyến Nông Vĩnh Bảo