Tập huấn đầu bờ " Kỹ thuật chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh trên cây lúa vụ Xuân năm 2024"

Mục lục

Ngày 27/3/2024, Trạm Khuyến nông Vĩnh Bảo kết hợp cùng Hội nông dân và Hợp tác xã nông nghiệp xã Đồng Minh tổ chức lớp tập huấn đầu bờ “Kỹ thuật chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh trên cây lúa vụ Xuân năm 2024”.

Tham gia khai mạc lớp tập huấn đầu bờ Hội nông dân có ông Phạm Thanh Hữu - chủ tịch hội nông dân, về phía Trạm Khuyến nông Vĩnh Bảo có đồng chí Nguyễn Văn Thế - Giảng viên chính của buổi tập huấn cùng với các đồng chí cán bộ kỹ thuật của cụm Khuyến nông số 04 và 175 học viên là nông dân trên địa bàn xã Đồng Minh.

Phát biểu khai mạc tại buổi tập huấn, ông Phạm Thanh Hữu - chủ tịch hội nông dân yêu cầu các cô bác nông dân tập trung, tiếp thu nhiều kiến thức mới về kỹ thuật chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh áp dụng cho thực tiễn sản xuất và gửi lời cảm ơn cán bộ kỹ thuật của Trạm Khuyến nông Vĩnh Bảo đã kết hợp với hội nông dân tổ chức buổi tập huấn này.

Nông dân thôn Hồng Thái, Song Hùng, Quyết Tiến, Đồng Tiến, Quân Thiềng,

Quyết Thắng tập trung nghe tập huấn kỹ thuật

Buổi tập huấn cũng đã trang bị cho nông dân những kiến thức chuyên sâu về kỹ thuật chăm cho lúa đẻ nhánh, phòng trị một số bệnh thường gặp trên cây lúa, đặc biệt cán bộ Khuyến nông đã hướng dẫn nông dân cách phát hiện sinh vật gây hại trong giai đoạn này, triệu trứng và kỹ thuật phòng trừ. Đặc biệt lưu ý các đối tượng gây hại trên lúa Xuân.

Nông dân thôn Thái Hòa, Trung Dũng, Từ Lâm tập trung nghe tập huấn kỹ thuật

Cán bộ kỹ thuật Khuyến nông đã tập trung vào hướng dẫn một số sinh vật gây hại trên lúa Xuân:

1. Bệnh đạo ôn lá lúa

Bệnh đạo ôn hại lúa do nấm Pyricularia Oryzae gây ra. Bào tử nấm được sản sinh ra với khối lượng lớn vào ban đêm. Trong điều kiện độ ẩm cao trên 80% hoặc có giọt nước, sương, bào tử nảy mầm xâm nhiễm trực tiếp vào mô thực vật, phát tán và lây lan bệnh rất nhanh, thời gian ủ bệnh 4-5 ngày. Nhiệt độ thích hợp cho bào tử nấm xâm nhiễm là 24 – 28⁰C và thường xảy ra trên các giống lúa BC15, TBR 225, Nếp…

Bệnh thường tấn công trên lá, vết bệnh có dạng hình mắt én, tâm màu nhạt, nhiều vết bệnh liên kết với nhau làm cháy khô lá. Ở trên cổ bông có vết màu nâu sậm hoặc đen lõm vào. Vết bệnh có thể tấn công vào mọi giai đoạn sinh trưởng và các bộ phận của cây lúa trên cổ bông, nhánh gié hoặc trên cổ đọt thân. Nếu bệnh nặng sẽ làm khô cổ bông, bông lúa bị gẫy. Bệnh đạo ôn hại lúa phát triển mạnh trong vụ Đông Xuân, khi trời âm u có nhiều sương mù.

Biện pháp: Diệt sạch cỏ dại, rơm rạ có chứa mầm bệnh trước khi canh tác. Xử lý hạt giống bằng cách ngâm trong nước ấm 15 phút. Gieo sạ với mật độ vừa phải, bón phân cân đối tỷ lệ N, P, K, đặc biệt là phân Kali để tăng cường tính kháng của tế bào cây đối với sự xâm nhập của nấm bệnh. Nếu thấy bệnh chớm phát, ngưng bón đạm ngay và không để ruộng khô nước. Sử dụng một số loại thuốc trừ bệnh cây trồng để phòng trị như: Filia 525SE,Bump 650WP, Kabum 650WP,.... Lưu ý không phun kèm phân bón lá, các thuốc bảo vệ thực vật khác khi lúa đang bị bệnh.

2. Bệnh khô vằn

Nguyên nhân gây bệnh do loài nấm Rhizoctonia Solani sống trong đất. Bệnh gây hại bẹ lá, phiến lá và cổ bông. Nơi phát sinh bệnh đầu tiên thường là các bẹ lá sát mặt nước hoặc bẹ lá già ở dưới gốc. Khi bị nhiễm bệnh, trên bẹ lá xuất hiện các vết đốm hình bầu dục màu lục tối hoặc xám nhạt, sau lan rộng ra thành vết vằn da hổ dạng đám mây. Khi bệnh nặng, cả bẹ lá và lá phía trên lúa sẽ bị chết lụi.

Các biện pháp phòng trừ bệnh khô vằn hại lúa: Diệt nguồn lây lan bệnh như lục bình, cỏ dại, lúa chét…; Sạ lúa với mật độ vừa phải, dùng giống kháng bệnh. Bón phân cân đối, không bón dư đạm, không được bón phân khi lúa bị bệnh. Thăm đồng thường xuyên để phát hiện bệnh kịp thời (lưu ý phần bẹ lá tiếp xúc với mặt nước). Chủ động phun thuốc phòng ngừa ở 2 thời kỳ 40 ngày sau sạ (làm đòng) và 55 ngày sau sạ (trước trỗ) bằng các loại thuốc như: Tilt super 300EC, Nevo 330EC....

Nông dân thôn Hùng Chiến, Cấp Lực tập trung nghe tập huấn kỹ thuật đầu bờ

3. Bệnh bạc lá

Bệnh bạc lá hay còn gọi là bệnh cháy bìa lá hại lúa do vi khuẩn Xanthomonas Campestris Oryzae gây ra. Bệnh thường xảy ra lúc mưa to gió lớn. Khi mắc bệnh, cây không có khả năng quang hợp để tạo dinh dưỡng nuôi hạt, từ đó những ruộng lúa bị bệnh bạc lá tỉ lệ lép rất cao, làm giảm năng suất rất lớn, có thể mất trên 50% năng suất.

Ban đầu, vết bệnh giống như những sọc thấm nước ở rìa lá có màu vàng đến màu trắng. Vết bệnh có thể bắt đầu ở một hoặc cả hai bên mép lá, hoặc bất kỳ điểm nào trên lá, sau đó lan ra phủ toàn bộ lá. Trên giống nhiễm, vết bệnh có thể lan tới tận bẹ lá. Ruộng lúa cấy dày, bón nhiều đạm, ruộng hẩu, trồng các giống nhiễm sẽ dễ bị nặng. Bệnh nặng có thể làm toàn bộ lá khô bạc trước khi chín. Chúng gây hại ở tất cả các bộ phận của cây lúa như lá, thân, bông và cả hạt lúa. Bệnh lan theo chiều gió. Bệnh bạc lá làm lúa lép lửng cao, giảm năng suất nghiêm trọng.

Biện pháp: Vệ sinh đồng ruộng, diệt sạch cỏ dại đã nhiễm bệnh. Dùng giống lúa tốt, kháng sâu bệnh. Gieo sạ với mật độ vừa phải, bón đủ Lân và Kali, không bón thừa đạm, tạo điều kiện để cây sinh trưởng khỏe, tăng sức đề kháng. Tích cực phòng trừ côn trùng gây thương tích cho lúa. Khi ruộng nhiễm bệnh, ngưng bón đạm, thay nước trong ruộng. Tiến hành phun các thuốc đặc trị vi khuẩn như: Xanthomix 20WP, Sasa 20WP, Starner 20WP, Kasumil 2SL… để giảm tỉ lệ lem lép hạt.

4. Rầy nâu và rầy lưng trắng

Rầy trưởng thành và rầy non chích hút nhựa cây lúa, làm cây khô héo, hạt và bông lúa bị lép đen một phần hoặc cả bông, cây lúa khô từ gốc lên ngọn thành từng đám gọi là cháy rầy. Đối với rầy lưng trắng, chúng còn là môi giới truyền virus gây bệnh lùn sọc đen hại lúa.

Biện pháp phòng trừ: Phát dọn cỏ bờ để hạn chế nơi trú ngụ của rầy. Thường xuyên kiểm tra ruộng lúa, nếu số lượng rầy có trên 750 con/m2 thì tiến hành phun thuốc. Sử dụng một trong các loại thuốc như: Chess 50WG, Actador100WP, Bascide 50EC… để phun trừ rầy.

Trước khi phun thuốc cần giữ mực nước ruộng từ 2-3cm, phun thuốc vào sáng sớm hoặc chiều mát và phun vào phần thân, gốc của cây lúa để tăng hiệu quả của thuốc. Nồng độ, liều lượng pha thuốc phun theo hướng dẫn của nhà sản xuất ghi trên bao bì; sau phun từ 3-5 ngày thì kiểm tra ruộng lúa nếu mật độ rầy vẫn cao thì tiến hành phun thuốc lần 2.

Đối với những ruộng lúa đang trỗ bông chỉ phun thuốc vào chiều mát để tránh ảnh hưởng đến phơi màu của lúa. Khi phun thuốc phải tuân theo nguyên tắc “4 đúng”.

5. Sâu cuốn lá nhỏ

Lá lúa bị cuốn, sâu non ăn biểu bì mặt trên và diệp lục của lá dọc theo gân lá tạo thành những vệt trắng dài, các vệt này có thể nối liền với nhau thành từng mảng làm giảm diện tích quang hợp và đặc biệt là trên lá đòng hoặc lá công năng sẽ làm giảm năng suất rõ rệt.

Biện pháp phòng trừ: Biện pháp canh tác, kỹ thuật: Vệ sinh đồng ruộng, làm sạch cỏ dại. Điều chỉnh mật độ cấy phù hợp. Bón phân cân đối, hợp lý, đặc biệt bón phân đạm vừa phải.

- Biện pháp sinh học: Chú ý bảo vệ hoặc bổ sung thiên địch như ong mắt đỏ Trichogramma sp., nấm… Ký sinh thiên địch của sâu cuốn lá nhỏ rất đa dạng từ các loài ong, nấm, các loài ăn thịt…

- Biện pháp hóa học: Dùng các loại thuốc Padan 95SP, Regent 800WP, Voliam targo 063SC, Match 050EC, Clever 150SC, Obaone 95WG... phun khi sâu còn tuổi 1-2, sâu đã lớn cần phá bao lá trước khi phun mới có hiệu quả.

- Thời điểm phun thuốc thích hợp nhất: Sự phát dục của sâu cuốn lá nhỏ phụ thuộc vào sự sinh trưởng, phát triển của từng trà lúa, trên cùng một cánh đồng có nhiều trà lúa cấy ở các thời vụ khác nhau thì trứng sâu cuốn lá nhỏ nở rộ cũng ở các thời điểm khác nhau. Những ruộng lúa cấy trước, nhanh tốt; ruộng lúa thừa đạm, lá xanh đen, những ruộng gần khu dân cư, gần đường quốc lộ, khi trời tối sẽ có nhiều ánh sáng nên mật độ bướm sẽ cao hơn, trứng sâu cũng nở sớm hơn. Phun sau khi ngớt bướm 2 - 3 ngày (thăm đồng 2 ngày/lần, xua ngọn lá lúa kiểm tra thấy mật độ bướm giảm đột ngột so với thời điểm bướm ra rộ). Khi lúa xuôi trái, sâu cuốn lá nhỏ không phá hại nữa mặc dù mật độ bướm rất cao trước đó. Chỉ phun trừ sâu Cuốn lá nhỏ trên những diện tích có mật độ sâu non đến ngưỡng phòng trừ (từ 50 con/m² trở lên đối với giai đoạn đẻ nhánh, từ 20 con/m² trở lên đối với giai đoạn làm đòng).

Lưu ý: Thường xuyên giữ nước trong ruộng từ 2-3 cm để nâng cao hiệu quả của thuốc. Sau khi phun trừ từ 3-4 giờ nếu gặp trời mưa nhất thiết phải phun lại. Pha và phun thuốc theo hướng dẫn trên vỏ gói thuốc, chai thuốc. Thu gom vỏ chai thuốc, gói thuốc sau khi sử dụng bỏ vào bể quy định bảo vệ môi trường.

Qua buổi tập huấn, nông dân đã được bổ sung những kiến thức kỹ thuật mới trong chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh trên cây lúa vụ Xuân vào thực tế sản xuất tại gia đình mình, nâng cao hiệu quả kinh tế cho vụ lúa bội thu.

Ks. Nguyễn Thị Kim Anh - Trạm KN Vĩnh Bảo