Diễn đàn " Sức khoẻ đất trồng lúa - nền tảng phát triển xanh và bền vững"

         Ngày 29 tháng 10 năm 2025, tại Viện Thổ nhưỡng Nông hóa - Hà Nội, Hiệp hội Ngành hàng Lúa gạo Việt Nam, Hội Khoa học Đất Việt Nam và Hiệp hội Phân bón Việt Nam phối hợp tổ chức Diễn đàn “Sức khỏe đất trồng lúa – nền tảng phát triển xanh và bền vững”. Đây là sự kiện chuyên đề quan trọng, hướng tới mục tiêu nâng cao nhận thức, thúc đẩy nghiên cứu và chuyển giao công nghệ trong quản lý, cải tạo đất trồng lúa – yếu tố then chốt quyết định hiệu quả sản xuất và khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu của ngành nông nghiệp Việt Nam.

Quang cảnh hội nghị

        Tham dự diễn đàn có ông Bùi Bá Bổng nguyên Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn - Chủ tịch Hiệp hội ngành hàng lúa gạo Việt Nam, Ông Lê Quốc Doanh nguyên Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn - Chủ tịch Hội làm vườn, Việt Nam - Phó Chủ tịch Hiệp hội ngành hàng lúa gạo Việt Nam, Ông Vũ Năng Dũng - Chủ tịch Hội khoa học Đất Việt Nam, Ông Phùng Hà - Chủ tịch Hiệp hội phân bón Việt Nam, Bà Nguyễn Thị Thu Hương - Phó Cục trưởng, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Đại diện các cơ quan nghiên cứu, trường, Viện và các chuyên gia về nông nghiệp. Đại diện các Sở Nông nghiệp và Môi trường các tỉnh/thành phố và một số cơ quan thông tấn, báo chí.

        Đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố Hải Phòng có bà Lương Thị Kiểm - Phó Giám đốc, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật và Trung tâm Khuyến nông.

Ông Vũ Năng Dũng - chủ tịch hội Khoa học Đất Việt Nam khai mạc hội nghị

         Phát biểu khai mạc, đại diện Ban tổ chức nhấn mạnh: sức khỏe đất trồng lúa là nền tảng cốt lõi của nông nghiệp Việt Nam, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất, chất lượng hạt gạo và sự bền vững của hệ sinh thái nông nghiệp. Trong nhiều năm qua, quá trình thâm canh liên tục, sử dụng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật quá mức đã khiến nhiều vùng đất lúa bị chai cứng, suy giảm độ phì và mất cân bằng sinh học. Nếu không có giải pháp tổng thể, nguy cơ thoái hóa đất và phát thải khí nhà kính từ canh tác lúa sẽ gia tăng, đe dọa mục tiêu phát triển xanh của ngành.

          Tại diễn đàn, các chuyên gia hàng đầu về thổ nhưỡng, nông hóa và môi trường đã trình bày nhiều tham luận khoa học, trong đó tập trung phân tích hiện trạng và xu hướng biến đổi của độ phì đất, vi sinh vật đất và cấu trúc tầng canh tác ở các vùng lúa trọng điểm. Nhiều kết quả nghiên cứu cho thấy: tỷ lệ hữu cơ trung bình trong đất lúa Việt Nam chỉ đạt 2–3%, thấp hơn so với mức khuyến nghị 5%, đồng thời mật độ vi sinh vật có ích giảm mạnh so với giai đoạn đầu những năm 2000.

           Các giải pháp được chia sẻ tại diễn đàn bao gồm:

          - Tăng cường sử dụng phân hữu cơ, phân vi sinh, chế phẩm sinh học, thay thế một phần phân hóa học nhằm phục hồi độ phì tự nhiên.

           - Luân canh cây trồng - xen canh thủy sinh, góp phần cải thiện cấu trúc và đa dạng sinh học đất.

          - Áp dụng kỹ thuật tưới ngập khô xen kẽ (AWD) và quản lý nước thông minh để giảm phát thải khí nhà kính.

         - Ứng dụng công nghệ số và cảm biến trong giám sát sức khỏe đất, phục vụ cảnh báo sớm và tư vấn dinh dưỡng cây trồng theo vùng sinh thái.

Các diễn giả chia sẻ tại diễn đàn

         Đặc biệt, tại diễn đàn, bà Lương Thị Kiểm – Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hải Phòng, với vai trò là diễn giả địa phương, đã chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn trong công tác quản lý và phục hồi đất canh tác trên địa bàn thành phố. Bà cho biết, Hải Phòng đang triển khai nhiều mô hình nông nghiệp tuần hoàn, trong đó tái sử dụng phụ phẩm nông nghiệp, bón phân hữu cơ vi sinh và khuyến khích sản xuất lúa theo tiêu chuẩn VietGAP, nhằm vừa bảo vệ tài nguyên đất, vừa nâng cao giá trị kinh tế cho nông dân.

         Bà Kiểm nhấn mạnh: “Đất khỏe là nền tảng của sinh kế bền vững, chúng ta không thể có nền nông nghiệp xanh nếu đất bị suy thoái. Việc chăm sóc sức khỏe đất phải được xem như chăm sóc sức khỏe con người, cần theo dõi, phục hồi và nuôi dưỡng liên tục”.

Bà Lương Thị Kiểm – Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường chia sẻ

        Diễn đàn cũng ghi nhận nhiều ý kiến đóng góp từ đại diện các viện nghiên cứu, doanh nghiệp và tổ chức quốc tế. Các đại biểu thống nhất cho rằng cần thiết lập hệ thống quan trắc và đánh giá sức khỏe đất trồng lúa quốc gia, đồng thời ban hành cơ chế khuyến khích nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ cải tạo đất và quản lý dinh dưỡng tổng hợp (ILM).

         Kết thúc diễn đàn, Ban tổ chức khẳng định quyết tâm xây dựng mạng lưới hợp tác liên ngành về sức khỏe đất, thúc đẩy quá trình chuyển đổi nông nghiệp Việt Nam theo hướng xanh, tuần hoàn và trung hòa carbon. Thông điệp chung được lan tỏa mạnh mẽ từ sự kiện là: “Đất khỏe – Lúa tốt – Nông nghiệp xanh – Tương lai bền vững.”

Ông Lê Quốc Doanh nguyên Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn - Chủ tịch Hội làm vườn Việt Nam - Phó Chủ tịch Hiệp hội ngành hàng lúa gạo Việt Nam phát biểu kết thúc diễn đàn

Ths. Phạm Thị Ngọc Điệp - Phòng Kỹ thuật Nông nghiệp.