Mục lục

Ngày 03/12/2025, tại Nhà văn hóa thôn Thanh Kỳ, xã Chí Minh, Trung tâm Khuyến nông Hải Phòng tổ chức Hội nghị tổng kết Dự án “Xây dựng mô hình nuôi rươi kết hợp sản xuất lúa gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm” giai đoạn 2023–2025. Hội nghị có sự tham dự của đại diện Trung tâm Khuyến nông Hưng Yên; lãnh đạo UBND và các phòng, ban chuyên môn của các địa phương; đại diện doanh nghiệp thu mua - chế biến rươi, doanh nghiệp tiêu thụ gạo chất lượng cao; đại diện hợp tác xã nông nghiệp cùng đông đảo nông dân tham gia mô hình và nông dân khu vực lân cận.

Quang cảnh Hội nghị

Mô hình đặc thù vùng triều, triển khai liên tục và đồng bộ trong 3 năm

Dự án được Trung tâm Khuyến nông Hải Phòng phối hợp Trung tâm Khuyến nông Hưng Yên triển khai trong 3 năm (2023–2025) trên địa bàn hai tỉnh/thành phố. Dự án triển khai tối thiểu 45ha, thực hiện 56 ha (vượt kế hoạch 11ha). Các điểm mô hình được lựa chọn tại các xã Chiến Thắng, Tam Cường, Chí Minh, Tân Minh của Hải Phòng; và các xã An Thanh, Phụng Công, Minh Tân của tỉnh Hưng Yên.

Các điểm triển khai đều là vùng triều, ruộng trũng ven sông – nơi có điều kiện thủy văn và sinh thái phù hợp với chu kỳ sinh trưởng, phát triển của con rươi. Mỗi mô hình có quy mô 5-10 ha, được bố trí vùng lõi – vùng đệm, bảo đảm điều kiện vận hành hệ sinh thái rươi – lúa một cách tự nhiên, bền vững.

Mô hình áp dụng quy trình kỹ thuật thống nhất gồm: cải tạo đồng ruộng; xử lý nền đáy bằng chế phẩm sinh học; tạo rãnh – hang cư trú cho rươi; điều tiết nước theo con nước; sử dụng giống lúa phù hợp điều kiện vùng triều; tăng cường các biện pháp sinh học và kỹ thuật canh tác hữu cơ nhằm bảo vệ hệ sinh thái ruộng – rươi.

Ông Trần Văn Cảnh –Chủ nhiệm Dự án Báo cáo tổng kết tại Hội nghị

Tổ chức triển khai bài bản, giám sát kỹ thuật chặt chẽ

Trong ba năm thực hiện, Ban quản lý dự án đã triển khai đồng bộ các hoạt động nhằm hỗ trợ nông dân tiếp cận và làm chủ kỹ thuật: 09 lớp tập huấn kỹ thuật trong mô hình với 270 học viên;18 lớp tập huấn nhân rộng tại cộng đồng với 540 học viên; 09 hội thảo – tham quan đầu bờ, 06 hội nghị tổng kết mô hình cấp xã; 02 hội nghị sơ kết – tổng kết cấp dự án.

Bên cạnh đó, dự án tổ chức biên soạn tài liệu hướng dẫn kỹ thuật, lắp đặt 09 pano tuyên truyền, phát hành 5.300 tờ rơi, sản xuất 09 phóng sự/video truyền thông phát trên các phương tiện báo chí địa phương.

Đội ngũ kỹ thuật của hệ thống Khuyến nông Hải Phòng và Hưng Yên bám sát mô hình trong suốt vụ sản xuất, đặc biệt tại các thời điểm rươi lên – rươi xuống theo chu kỳ thủy văn, kịp thời hướng dẫn nông dân xử lý các tình huống phát sinh trên đồng ruộng.

Hộ nông dân chia sẻ kinh nghiệm và kết quả tham gia dự án

Hiệu quả sinh thái – sản xuất – kinh tế nổi bật

1. Hiệu quả sinh thái

Môi trường đồng ruộng tại các điểm mô hình được cải thiện rõ rệt: chất lượng nước trong – sạch hơn; lượng sinh vật đáy tăng; hệ sinh thái rươi được phục hồi mạnh; không phát sinh dịch hại do không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hóa học.

Mô hình góp phần hình thành nền sản xuất nông nghiệp hữu cơ – tuần hoàn, phù hợp xu thế nông nghiệp xanh, nông nghiệp sinh thái.

2. Hiệu quả sản xuất

Tại Hải Phòng: Kết quả mật độ lỗ rươi: 100–110 lỗ/m², gấp rưỡi đến gấp đôi đối chứng. Năng suất rươi: 1.500–1.600 kg/ha, cao vượt trội so với đối chứng (800 kg/ha).

Tại Hưng Yên: Năng suất rươi: 1.450 kg/ha, gấp đôi ruộng không áp dụng kỹ thuật.

Năng suất lúa: 49,9–50,1 tạ/ha, tăng 5–6 tạ/ha so với đối chứng. Sản phẩm lúa có chất lượng cao, hạt sáng, tỷ lệ lép thấp, cơm thơm – phù hợp tiêu chuẩn lúa an toàn/hữu cơ.

3. Hiệu quả kinh tế

Nhờ gia tăng sản lượng rươi và nâng cao giá trị lúa chất lượng cao: Thu nhập hộ dân tăng 10–15%. Nhiều hộ tuân thủ tốt quy trình đạt lợi nhuận tăng thêm 40–60 triệu đồng/ha/năm. Đồng thời, mô hình giúp giảm công lao động, giảm chi phí phân bón – thuốc hóa học, cải thiện độ phì đất, giảm phát thải môi trường.

Xây dựng 03 chuỗi liên kết tiêu thụ – đảm bảo đầu ra ổn định

Một kết quả quan trọng của dự án là đã hình thành 03 chuỗi liên kết tiêu thụ rươi – lúa giữa: Doanh nghiệp thu mua ↔ Hợp tác xã ↔ Hộ nông dân.

Nhiều doanh nghiệp chế biến rươi và kinh doanh gạo an toàn đã ký hợp đồng bao tiêu với các HTX, góp phần ổn định thị trường, hạn chế tình trạng “được mùa mất giá”, tạo nền tảng phát triển bền vững cho vùng rươi – lúa Hải Phòng – Hưng Yên.

Định hướng mở rộng vùng sản xuất rươi – lúa bền vững

Tại hội nghị, các đại biểu đã nghe báo cáo tổng kết của Ban quản lý dự án; báo cáo kỹ thuật của Trung tâm Khuyến nông Hưng Yên; tham luận của HTX Dịch vụ nông nghiệp xã Chí Minh và chia sẻ kinh nghiệm từ đại diện nông dân.

Các ý kiến tập trung vào: duy trì và tái tạo mật độ rươi trong ruộng; hoàn thiện quy trình theo hướng VietGAP – hữu cơ; đa dạng hóa sản phẩm rươi; nâng cao năng lực liên kết tiêu thụ; mở rộng mô hình tại các địa phương có tiềm năng; xây dựng thương hiệu “Rươi – Lúa Hải Phòng – Hưng Yên”.

Lãnh đạo các cấp đánh giá dự án đạt và vượt toàn bộ mục tiêu, khẳng định mô hình rươi – lúa là hướng đi phù hợp với điều kiện sinh thái vùng triều, mang lại lợi ích rõ rệt về kinh tế – môi trường – xã hội.

Kết luận: Hội nghị thống nhất đề xuất tiếp tục duy trì, hoàn thiện và nhân rộng mô hình trong thời gian tới; xây dựng vùng sản xuất rươi – lúa theo hướng hữu cơ, thích ứng với biến đổi khí hậu; phát triển chuỗi giá trị và thương hiệu nông sản đặc sản địa phương.

Dự án là minh chứng rõ nét cho sự thành công của công tác khuyến nông trong thúc đẩy đổi mới phương thức sản xuất, nâng cao thu nhập nông dân và phát triển nông nghiệp sinh thái bền vững./.

Nguyễn Hương Giang - Phòng Đào tạo và Thông tin