Mục lục

Rươi (Tylorrhynchus heterochaetus Quatrefages) là một loại thủy đặc sản của Hải Phòng có cửa sông nước lợ ven biển Bắc Bộ. Hiện tại diện tích nuôi rươi ở Hải Phòng khoảng 1.200 ha, phân bố chủ yếu ở 4 huyện An Lão, Tiên Lãng, Kiến Thụy và Vĩnh Bảo, trong đó nhiều nhất là dọc sông 2 huyện Tiên Lãng, Vĩnh Bảo. Mùa sinh sản của Rươi tập trung nhiều nhất vào hai vụ. Vụ 1 vào cuối tháng 4, đầu tháng 5; vụ 2 vào tháng 9 đến đầu tháng 11 dương lịch. Vào mùa sinh sản, rươi từ những hang hốc dưới đất nổi lên mặt nước theo dòng để ra các vùng cửa sông. Quá trình sinh sản chịu ảnh hưởng của các yếu tố chu kỳ mùa vụ, nhiệt độ môi trường, độ mặn, độ cao của thuỷ triều... đây là các yếu tố sinh thái quan trọng cho sinh sản của rươi.

Tìm hiểu từ những người nuôi rươi cho thấy, những nơi rươi có thể sinh trưởng là vùng nước lợ nhạt, thường những nơi này trồng lúa 1 vụ, giá trị kinh tế không cao, tuy nhiên nếu phát triển nuôi rươi thì lại "ăn đứt" việc trồng lúa. Do đó, việc tạo thành công con giống rươi phục vụ nhu cầu của thị trường, phát triển kinh tế, đẩy mạnh tái cơ cấu ngành nông nghiệp, nâng cao đời sống người dân.

Trại ương rươi giống hàng năm cung cấp thị trường hàng nghìn vạn con rươi giống

Trước thực tế nguồn lợi rươi đang bị khai thác triệt để vào mùa sinh sản, việc sản xuất thành công giống rươi nhân tạo đã mở ra những cơ hội mới cho nông dân trong phát triển kinh tế từ con rươi.

Anh Hoàng Xuân Giang tại thôn 1, xã Hòa Bình, huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng là một trong chủ Trại ương giống lớn với quy mô 50 bể, mỗi bể 3 khối. Một năm làm được 5 lần ương giống, cung cấp từ 10-12 tỷ con giống.

Những ngày đầu mới đưa vào thử nghiệm số lượng con giống tạo ra còn ít, giờ thì 2 con rươi có thể tạo ra 30.000-39.000 con giống trong đó có với tỷ lệ đậu đạt 60%.

Nhớ lại những ngày đầu mới bắt tay vào nuôi thử nghiệm anh Giang đã gặp không ít khó khăn, do chưa hiểu được cách thức đẻ như thế nào để xác định con rươi thuộc dòng nào? Dù đã mày mò rất cụ thể nhưng vẫn không tìm ra nguyên nhân tại sao không tạo ra giống rươi được. Thất bại, rồi nhiều thứ dồn nén lúc đó khiến anh như con người khác, cứ nghĩ ra cái gì thì chạy ra bể rươi để xem nguyên nhân tại sao lại không thành công? Song với sự tự tin cùng với quá trình tìm tòi học hỏi trên các kênh thông tin đại chúng, tài liệu, sách báo…anh cũng biết được con rươi cũng như các loài sinh vật khác, cũng có quá trình sinh trường và sinh sản hữu tính, Con rươi màu đỏ là đực, màu xanh là cái.

Năm 2015, tín hiệu thành công đầu tiên xuất hiện, tại 1 bể ương giống rươi, qua kiểm tra, kết quả đã thấy 1 vài sinh vật chuyển động, có hình giống con rươi trong 1 cuốn tài liệu mà anh đã đọc. Lúc đó anh tìm ở 1 bể 10 khối nhưng chỉ thấy có mấy con, quá ít so với kỳ vọng nhưng nó lại là báo hiệu của thành công ban đầu, việc còn lại là hoàn thiện về quy trình và làm ra được nhiều con giống hơn.

Anh Hoàng Xuân Giang đam mê nghiên cứu ra giống rươi bằng phương pháp nhân tạo

Sau khi có thành quả bước đầu, tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện thêm, cuối năm 2018, anh Giang bắt đầu thả giống thử nghiệm vào đầm nuôi rươi, vụ đó năng suất thu về từ 1 tạ tăng lên 1,9 tấn, rồi sau đó năng suất cứ thế tăng lên qua từng năm. Con giống được sản xuất ra không chỉ phục vụ cho gia đình mà còn được đem bán cho khách hàng có nhu cầu với giá 1 triệu đồng con giống cho 1 mẫu.

Không chỉ là người đam mê với nghề anh Giang còn truyền cảm hứng cũng như truyền đạt kinh nghiệm của mình cho các hộ nuôi tại địa phương cũng như các huyện lân cận. Cụ thể năm năm 2021, Trung tâm Khuyến nông Hải Phòng - Trạm Khuyến nông Tiên Lãng triển khai mô hình tự xây dựng “Canh tác rươi - lúa hữu cơ” có bổ sung rươi giống tại hộ anh Phạm Văn Thành xã Cấp Tiến, huyện Tiên Lãng với quy mô 0,6 ha. Trong quá trình triển khai mô hình chủ hộ được cán bộ Khuyến nông Trạm Khuyến nông Tiên Lãng trực tiếp là anh Hoàng Xuân Giang tập huấn và hướng dẫn kỹ thuật nuôi. Đến nay, qua quá trình kiểm tra rươi sinh trưởng và phát triển tốt với kích thước đạt 5-7cm/con, mật độ đạt 100-150 con/m²cao hơn so với mật độ ngoài mô hình chỉ đạt 10-20 con/m² ước năng suốt đạt 35 - 40kg/sào. Cơ bản hoàn toàn đáp ứng được yêu cầu mục tiêu của mô hình.

Cứ thế, đến nay, anh đã xây dựng được cơ sở sản xuất giống rươi theo Quy định tại Nghị định 26 của Chính phủ, được Chi cục Thủy sản Hải Phòng đã xác nhận đủ điều kiện ương dưỡng thủy sản.

Trại rươi giống của Anh Giang tại thôn 1, xã Hòa Bình, huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng

Bằng những kiến thức cũng như kinh nghiệm thực tiễn việc chủ động nguồn rươi giống giúp anh Giang chủ động việc nuôi thương phẩm thay vì dựa vào nguồn giống tự nhiên. Sản phẩm nuôi sẽ được kiểm soát chặt chẽ các điều kiện vệ sinh ATTP (do các vấn đề đầu vào như cải tạo ao nuôi, gây thức ăn, chế độ quản lý và chăm sóc… đều được kiểm soát). Sản phẩm rươi trên thị trường không còn quá phụ thuộc vào tự nhiên (mùa vụ thường ngắn, chỉ 1 - 2 tháng/năm) do đó sẽ có một nguồn nguyên liệu cung cấp thường xuyên đến người tiêu dùng, rươi sẽ được dùng phổ biến hơn.

Hiện nay với diện tích đầm rươi gần 20 mẫu từ việc anh đã làm ra được con giống rươi bằng phương pháp nhân tạo, nhờ có con giống được thả từ đầu mùa cho nên rươi ở đầm nhà anh mới nhiều như vậy…dự kiến năng suất đạt khoảng 40-50kg/sào, tăng so với nuôi tự nhiên trước đây từ 3-4 lần. Giá thị trường từ 350.000đ-450.000đ/kg một năm anh Giang có thể thu về từ 2-3 tỷ đồng.

Có thể khẳng định việc tạo được giống rươi bằng phương pháp nhân tạo được xem như là bước ngoặt lịch sử không chỉ cho người dân mà còn cho cả ngành thủy sản. Bởi rươi không chỉ có giá trị dinh dưỡng, giá trị kinh tế cao, tạo tiền đề cho việc mở rộng sản xuất, đồng thời là 1 trong những mục tiêu đẩy mạnh tái cơ cấu ngành nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới.

Nguyễn Hương Giang - Phòng Đào tạo và TTTT

Thu tiền tỷ từ nuôi rươi phương pháp nhân tạo