Nếu ai đã một lần được thưởng thức món xôi đỗ xanh, xôi lạc, xôi trắng nước cốt dừa trong những ngày giỗ tổ tiên, ông bà, hay miếng bánh chưng trong ngày tết nguyên đán với nguyên liệu là Nếp cái hoa vàng thì chắc rằng không thể quên được hương vị rất đặc trưng và rất riêng, vì nó được thâm canh trên đồng đất màu mỡ của xã Đại Thắng, huyện Tiên Lãng, Hải Phòng.

Đại Thắng là xã thuần nông, nằm về phía Tây Bắc huyện Tiên Lãng, được bao quanh bởi sông Văn Úc và sông Mía. Diện tích cấy lúa của xã là 297 ha. Trong vụ mùa người nông dân nơi đây chủ yếu cấy nếp hoa vàng. Như chúng ta đã biết, lúa Nếp cái hoa vàng có thời gian sinh trưởng dài tới 160 ngày, gieo mạ đầu tháng 6. Lúa trỗ bông xung quanh tiết hàn lộ mùng 8 tháng 10, vì đặc điểm sinh trưởng là phản ứng với ánh sáng ngày ngắn. Năng suất trung bình đạt 170 kg/sào, nhưng giá trị dinh dưỡng và kinh tế lại rất cao, giá bán 1 kg gạo từ 28.000 – 30.000đ.

Ảnh minh họa

Ngày nay, KHKT nông nghiệp phát triển rất mạnh mẽ với công nghệ lai tạo giống mới, công nghệ gien đã tạo ra nhiều giống lúa nếp có năng suất cao, thời gian sinh trưởng tương đối ngắn, chất lượng cũng khá tốt như: Nếp 415, Nếp 87, 97, Nếp Thái Bình, Nếp lang liêu, .... Song chưa có một giống lúa nếp nào có thể sánh được Nếp cái hoa vàng về chất lượng. Có lẽ chúng ta phải thầm cảm ơn những người nông dân Đại Thắng đã một nắng hai sương cùng cây lúa nếp vì đã duy trì giống lúa mang đặc thù của nền nông nghiệp Việt Nam – nền văn minh lúa nước. Một giống lúa được lưu truyền từ lâu đời của ông cha ta để lại. Nó mang đầy màu sắc của làng quê Việt Nam bởi hương vị đậm đà, dẻo ngọt khó quên.

Đến Đại Thắng vào dịp trung tuần tháng 11 chúng ta sẽ thấy mênh mông một màu vàng sóng sánh bởi những thửa ruộng nối nhau trải dài đến tận chân đê. Những bông lúa trĩu hạt khoe sắc vàng tươi dưới nắng cuối thu như tạo nên một bức thảm vàng sống động. Đi vào trong các xóm của thôn Giang Khẩu trong tiết trời thu se lạnh, phảng phất trong gió mùi thơm nồng nàn của hương cốm Nếp hoa vàng, nếu được ăn với chuối tiêu chín đậm thì thật là ấm lòng. Mỗi dịp tết đến xuân về, trong thời khắc đón giao thừa, trên mâm cỗ có các vật phẩm như giò, chả, thịt gà, .... thì không thể thiếu được cặp bánh chưng xanh được gói bằng lá dong vườn, tạo màu xanh nhạt cho bánh vừa dẻo, vừa thơm đậm đà, đúng là: "Bánh chưng xanh, thịt mỡ dưa hành, câu đối đỏ".

Sản phẩm phụ sau thu hoạch, một số hộ nông dân đã tích trữ nguyên liệu rơm làm để làm nấm sò quanh năm. Nấm sò trắng và sò tím được làm bằng rơm Nếp hoa vàng vừa có năng suất cao, đặc biệt là chất lượng rất ngon được tiêu thụ khắp cả vùng.

Vụ mùa năm 2012-2013, phòng kỹ thuật nông nghiệp trung tâm KN-KN Hải Phòng, trạm KN-KN huyện Tiên Lãng tiến hành phục tráng giống lúa Nếp cái hoa vàng nhằm tạo ra giống nếp có năng suất cáo hơn mà vẫn giữ nguyên được chất lượng rất tốt để Nếp cái hoa vàng mãi là đặc sản của một vùng quê.

Ks. Nguyễn Thị Khoa

Trạm KNKN Tiên Lãng